Recenzja komiksu „Pijak” Jakoba Hinrichsa

Pijak Jakoba Hinrichsa to odrobinę nietypowa pozycja w ofercie Non Stop Comics, nietypowa bo próżno szukać czegoś podobnego pośród innych tytułów wydawcy. To surrealistyczna podróż przez różne stany alkoholizmu, wychodząca daleko poza granice samego medium.

Punktem wyjścia dla tej opowieści jest książka Hansa Fallady o tym samym tytule, stąd też nieżyjący niemiecki autor również widnieje wśród autorów komiksu. W napisanym w 1944 roku Pijaku przedstawił on losy Erwina Sommera, uzależnionego od alkoholu i narkotyków handlarza. Fallada przedstawił cały długotrwały proces alkoholizmu.

W międzyczasie jednak twórca komiksu Jakob Hinrichs, w równym stopniu co na powieści i postaci Sommera, zaczął skupiać się również na samym Falladzie, samemu zmagającym się z uzależnieniami. Trafiał do więzienia, zakładu psychiatrycznego i na kurację odwykową.

Łączy więc Hinrichs wątki literackie i biograficzne, a klei je z użyciem surrealistycznych, alkoholowych (i nie tylko) odjazdów. Obraz w komiksowym medium doskonale uzupełnia słowo, dzięki czemu niektóre fragmenty są szczególnie mocne i sugestywne. Opisy delirium w więziennej celi z pluskwami czy narkotykowego głodu bywają wstrząsające.

Wrażenie robi strona graficzna powieści. Ekspresjonistyczne, kanciaste rysunki, ograniczona do czterech kolorów paleta barw, jednocześnie niezwykła dbałość o detale i ukazywanie szczegółów gdzieś na dalszym planie. Brawurowo ukazują one stopniowy rozkład bohatera i jego autodestrukcję.

Zarówno alkoholowe odjazdy, rozpad człowieczeństwa i wyraziste rysunki to jednak tylko aspekt zewnętrzny komiksu, robiący bodaj największe wrażenie swą dosłownością, ale nadal operujący tylko na jednej płaszczyźnie. Tę głębszą oferuje nam sama postać bohatera, Fallady, który pod płaszczem tragedii, z którą się zmaga, skrywa czułe serce, dziecięcą wrażliwość i miłość do swoich bliskich. Te pozytywne akcenty, spętane nałogiem, tylko niekiedy przedostają się na pierwszy plan, ale wtedy komiks Hinrichsa jest najmocniejszy. To one bowiem odkrywają w Falladzie człowieka.

Pijak Jakoba Hinrichsa to komiks odpychający, bez obwijania w bawełnę ukazujący dramat człowieka pogrążonego w nałogach, wykorzystujący medium do przedstawienia okropnych stanów delirycznych, surrealistycznych majaków i wewnętrznych psychologicznych zmagań. Autor umiejętnie jednak unika pułapki szokowania formą, pozostaje wrażliwy na człowieczeństwo i pozwala nam, czytelnikom, odkryć w „pijaku” przede wszystkim tragedię uzależnionego. Z dużą dozą wrażliwości ukazuje brutalny proces autodestrukcji.

Pijak
Autor: Hans Fallada, Jakob Hinrichs
Tłumaczenie: Mirosław Hacia
Gatunek: Komiks
Wydawnictwo: Sonia Draga
Data premiery: 14 listopada 2018