Jonas T. Bengtsson – Życie Sus. Recenzja

Życie Sus Jonasa T. Bengtssona, które niedawno ukazało się nakładem Wydawnictwa Poznańskiego, mogłoby nazywać się właściwie „kilkoma dniami z życia Sus”, bo o takim okresie w przypadku tej krótkiej, jednowątkowej historii mówimy. Wyalienowana i samotna 19-latka o ciele 12-latki, tytułowa Sus, wychowuje się sama żyjąc tylko i wyłącznie z powodu jednego pragnienia – pragnienia zemsty. Wszystko inne, co charakteryzuje codzienną egzystencję, jest tylko środkiem do celu. Jeśli jeść, to tylko po to, by być silniejszą w obliczu planowanego morderstwa, jeśli spotykać się z innymi, to tylko po to by nawiązać właściwe kontakty, jeśli zaopiekować się zwierzęciem, to tylko po to, by sprawdzić swoją zdolność do odbierania życia.

Wspomniałem o tych „kilku dniach z życia Sus” przewrotnie, bo faktycznie w tym krótkim okresie czasu Bengtsson zawarł całe życie swojej bohaterki. Bo jest to życie podporządkowane jednemu celowi. Co by się wydarzyło gdyby ten cel zniknął z horyzontu? Autor w tej krótkiej formie zawiera jednak mnóstwo treści, sama Sus jest dla niego nośnikiem społecznych i systemowych błędów trawiących Danię. Protagonistka to bowiem jeszcze dziecko i to dziecko boleśnie poranione, które z nikąd nie otrzymuje pomocy – jest dorosła i zdana na siebie, mimo że tak naprawdę jest jedynie wrażliwą dziewczynką. Żyje w świecie, w którym narkotyki najprościej dostać na szkolnym podwórku, a wychowując się na ulicy bardzo łatwo nie dożyć dorosłości. Owszem, to nie jest świat charakterystyczny jedynie dla Danii czy szerzej – Skandynawii. W każdym kraju są takie miasta, takie dzielnice, takie dzieci. I Bengtsson głośno zwraca na to uwagę.

Życie Sus to zimna i nieprzyjemna proza, a przy tym mocna i dosadna. W tej napisanej z niezwykłą prostotą i szczerością książce zawiera się obraz mrocznego i naznaczonego cierpieniem dzieciństwa, po którym człowiek nigdy nie staje się naprawdę dorosłym. Widzi świat przez pryzmat swoich ran i nic poza próbą ich zaleczenia we własnym rozumieniu się dla niego nie liczy. Bengtsson nie ocenia ani nie wartościuje postępowania swojej bohaterki, pozostawia nam jej życie do przygnębiającej refleksji nad złem.

Życie Sus
Autor: Jonas T. Bengtsson
Tłumaczenie: Iwona Zimnicka
Gatunek: Literatura piękna
Wydawnictwo: Poznańskie
Data premiery: 12 lutego 2020