„Wszyscy wiedzą” – recenzja filmu Asghara Farhadiego

Kino Asghara Farhadiego oparte jest na fabularnym schemacie, do którego reżyser regularnie powraca w kolejnych produkcjach. Pewne dramatyczne wydarzenie przerywa dotychczas spokojną egzystencję bohaterów, a sielanka z czasem zamienia się w piekło wzajemnych oskarżeń, nieufności, kłamstw. W doskonałym Rozstaniu punktem zwrotnym był wypadek schorowanego mężczyzny, którym miała zajmować się zatrudniona opiekunka. Jedno wydarzenie nakręciło całą spiralę nienawiści. Podobnie, choć na innych zasadach, w Kliencie, Farhadi zaczyna od tajemniczej napaści na główną bohaterkę, której mąż rozpoczyna prywatne śledztwo świadomy, że żona nie mówi mu prawdy.

W najnowszym filmie reżyser z Teheranu przenosi akcję z Iranu do Hiszpanii, korzystając tym razem z umiejętności znakomitych aktorów latynoskich – Penelope Cruz i Javiera Bardema. Mimo odmiany, zarówno językowej jak i kulturowej, twórca pozostaje wierny swojemu autorskiemu stylowi i fabularnym zasadom. Podobnie sięga po temat społecznych nierówności, zbierając kilka drastycznie odmiennych charakterów, które zaczną się ścierać po tym, jak ich codzienność zostanie wywrócona do góry nogami w wyniku niespodziewanego zdarzenia.

Punktem zapalnym we Wszyscy wiedzą jest zaginięcie nastolatki Irene, która znika bez śladu podczas hucznie obchodzonego wesela ciotki. Dziewczyna wraz z matką Laurą przyjechały do Hiszpanii z Beunos Aires specjalnie na to wydarzenie. Zabawa trwa w najlepsze, Irene szybko znajduje bratnią duszę w młodym miejscowym chłopaku, a Laura trzyma na dystans byłego ukochanego Paco, który również został zaproszony na imprezę. Kiedy jednak nastolatka zniknie, obecni na weselu bohaterowie zaczną zmagać się z demonami przeszłości, walczyć ze sobą w psychologicznej rozgrywce, a napięcie będzie sięgać zenitu. Poszukiwania dziewczyny, która okaże się być porwana, wydobędą z protagonistów to, co najgorsze i zmuszą do refleksji nad własnym życiem i przyjętymi postawami.

Wisienką na torcie nowego filmu Farhadiego są znakomite kreacje Penelope Cruz i Javiera Bardema. Ta pierwsza oddaje dramat zrozpaczonej matki rozrywanej przez dylemat, czy zgłosić porwanie na policję (a tym samym zaszkodzić córce) czy prowadzić beznadziejne poszukiwania na własną rękę. Bardem z kolei sprawdza się w roli mężczyzny, który czyni wszystko, by pomóc dawnej ukochanej w poszukiwaniach. To prowadzi do niechęci i zazdrości ich obecnych partnerów.

Sama kryminalna intryga nie jest dla Farhadiego równie ważna, co jej uczestnicy. Zaginięcie stanowi jedynie pretekst i staje się katalizatorem wzajemnych oskarżeń, wydobywania na światło dzienne prywatnych brudów, osobistych wycieczek i nieufności. Podobnie też jak w innych filmach irańskiego twórcy, nad bohaterami unosi się widmo nieuchronnego fatum, któremu nie sposób się przeciwstawić.

Farhadi kręci znakomite kino autorskie i już przy okazji recenzji Klienta pisałem, że jest ono w pełni uniwersalne. Treści poruszane przez reżysera są charakterystyczne dla każdego zakątka świata. Trzeba jednak podkreślić że Wszyscy wiedzą zrobi największe wrażenie na tych widzach, którzy wcześniej styczności z twórczością Farhadiego nie mieli. Pozostali, znający już takie produkcje jak Co wiesz o Elly?, nie oprą się wrażeniu pewnej wtórności, odgrzewania po raz kolejny tej samej fabularnej rozgrywki. Sama zmiana lokacji i kulturowych kontekstów okazuje się być niewystarczająca, by nadać nowej produkcji cech świeżości, skoro na dobrą sprawę otrzymujemy powtórkę z rozrywki. I chociaż to rzemieślnicza robota na wysokim poziomie, sprawia wrażenie mało ambitnej pod względem artystycznym.

 

We Wszyscy wiedzą mistrz irańskiego kina Asghar Farhadi po raz kolejny realizuje chwytającą za gardło i poruszającą historię obnażającą ludzkie charaktery i społeczne fasady. Niemniej ponownie reżyser bazuje na wałkowanym od kilku lat fabularnym schemacie sugerującym że realizuje wciąż ten sam film, zmieniając jedynie bohaterów i konteksty. Widzów obeznanych z twórczością irańskiego reżysera mogą już razić wtórność i mało subtelny scenariusz, co także widoczne było już w Kliencie. Mimo to hiszpańska produkcja Farhadiego pozostaje warta zobaczenia.

Wszyscy wiedzą
Reżyseria: Asghar Farhadi
Scenariusz: Asghar Farhadi
Obsada: Penelope Cruz, Javier Bardem, Ricardo Darin, Eduardo Fernandez, Barbara Lennie, Imma Cuesta, Elvira Minguez
Muzyka: Alberto Iglesias
Zdjęcia: Jose Luis Alcaine
Gatunek: Dramat
Kraj: Francja, Hiszpania, Włochy
Rok produkcji: 2018
Data polskiej premiery: 15 marca 2019