Rzeczpospolita Obojga Narodów. Srebrny Wiek – recenzja nowego wydania

Po Polsce Piastów i Polsce Jagiellonów Pawła Jasienicy, wydanych ponownie przez Prószyński, przyszedł również czas na Rzeczpospolitą Obojga Narodów. Oczywiście to temat bardzo szeroki nie tylko jeżeli chodzi o czas, ale również o ilość występujących znaczących wydarzeń. Aby nadać mu wręcz epicki rozmach i wszystko omówić z dużą dokładnością, Jasienica dzieli ten etap naszej historii na trzy części. Pierwsza, zatytułowana została Srebrny Wiek i ponownie trafiła na półki księgarń. 

Pierwszy tom trylogii wydany został w 1967 roku. Ukazuje on przekrój osiemdziesięciu lat rządów elekcyjnych, a sama historia zaczyna się od śmierci ostatniego z Jagiellonów, Zygmunta II Augusta, w roku 1572. Nie zostawiając po sobie potomka, w kraju dochodzi do burzliwego okresu bezkrólewia. Ten wątek autor oczywiście opisuje na samym początku, przedstawiając nie tylko wydarzenia, ale i ich konsekwencje.

Srebrny wiek Rzeczypospolitej to rządy Henryka III Walezego, pierwszego króla elekcyjnego, który sprawował władzę bardzo krótko. Po nim następuje dziesięcioletnie panowanie Stefana Batorego, który próbował za wszelką cenę umocnić władzę królewską, ale prowadził również wojnę z Rosją o Inflanty. Następnie na tron wstąpił Zygmunt III Waza, który swoimi pretensjami do szwedzkiego tronu doprowadził do wojny polsko-szwedzkiej. Po nim władzę objął jego syn Władysław IV Waza. Ich panowanie Jasienica otwarcie ocenia bardzo negatywnie.

Wielkie mocarstwo powoli zaczyna tracić stabilność, a wewnętrzne spory tylko pogarszają sytuację. Wykorzystują to wrogowie zewnętrzni jak i wewnętrzni. Niestety ambicja ludzi, którzy nie mają nic wspólnego z narodem i tradycją, a jednak rządzą w majestacie prawa, nic dobrego przynieść nie może. Każda zła decyzja wcześniej czy później przyniesie negatywne efekty, a autor nie boi się szczegółowo wypunktować tych potknięć, a niekiedy rażących zaniedbań.

Dzięki dokładnemu opisowi jaki serwuje nam Jasienica możemy nie tylko poznać samą historię, wydarzenia i postaci, które wpłynęły na losy Rzeczypospolitej, ale odkryć również szerszy kontekst zdarzeń w jakich były osadzone. Dzięki czemu poza suchymi faktami czytelnik jest w stanie zrozumieć, jak szanse niewykorzystane stały przez ówczesnych dowódców czy królów. Co przyczyniło sie do wzrostu znaczenia Rzeczypospolitej na międzynarodwoej arenie, ale co spowodowało, że z czasem nastąpił jej upadek.

Rzeczpospolita Obojga Narodów. Srebrny Wiek to książka, która nie tylko jak poprzednie odsłony, daje poznać szczegółowo naszą historię, ale również pozwala trzeźwym okiem spojrzeć na wiele aspektów naszej przeszłości – dziś idealizowanej. Bez ogródek rozprawia się z ewidentnymi błędami władców, mimo, że pewnych konsekwencji nie dało się przewidzieć. Dzięki temu opowieść tę czytamy z wypiekami na twarzy, zastanawiając się co by było, gdyby…

Rzeczpospolita Obojga Narodów. Srebrny Wiek
Autor: Paweł Jasienica
Wydawnictwo: Prószyński i S-ka
Gatunek: literatura faktu, historyczna
Data wydania: 20 listopada 2018

 

 

 

ZA EGZEMPLARZ DO RECENZJI DZIĘKUJEMY: