Niemcy. Zbiorowa Pamięć Narodu – recenzja

Niemcy jako nasz sąsiad związane są z naszą historią praktycznie od samego początku państwa polskiego. Jednak współczesne Niemcy, które powstały ćwierć wieku temu tak naprawdę bardzo się różnią od państw które mogliśmy obserwować na przestrzeni wieków. Obecnie postrzegani są przez pryzmat dwóch wojen światowych i zła które wyrządzili. Niemcy jednak to również coś więcej.

Neil Macgregor, autor A History of the World in 100 Object przybliża nam niesamowitą i złożona historię Niemiec od początków Świętego Cesarstwa Rzymskiego aż po dzień dzisiejszy. Bada kluczowe momenty, które określiły przeszłość Niemiec po jej wielkich, zmieniających świat dokonaniach i tragicznych wydarzeniach. Odkrywa głęboki wpływ historii, kultury i wynalazczości Niemiec w całej Europie.

Według autora Niemcy, w przeciwieństwie do wielu państw europejskich, mają trudną do określenia wspólną wersję narodowej historii. Dzieje się tak ponieważ przez większą cześć tysiąclecia Niemcy jako takie nie istniały. Odrębne byty, które albo były samodzielne albo były częścią innych państw tworzyły własną historię. W wielu przykładach ukazuje jak pewne wydarzenia z historii całkiem inaczej są postrzegane przez różnych ludzi, miasta czy landy.

MacGregor ukazuje trudną historię Niemiec przez pryzmat współczesnego kraju, powstałego po upadku Muru Berlińskiego. Dyskusję rozpoczyna od wspomnień, poświęcając temu elementowi sporo miejsca. Mówi wtedy o różnicach pewnych wspólnych wydarzeń i ich postrzeganiu. Wiele rozdziałów poświęca sztuce (na przykładzie np. Goethego, Durera), rzemiośle i technologii (druk, porcelana, obróbka metalu, procesy przemysłowe). Oczywiście nie pomija również zmian politycznych z rodzącym się narodowym socjalizmem na czele i jego konsekwencjach. Lecz nie tylko konsekwencje dojścia Hitlera do władzy porusza w swej monografii. Upadek Świętego Cesarstwa Rzymskiego też nie pozostał bez wpływu na resztę Europy.

Szkoda tylko, że rola Polaków została zmarginalizowana. Prawda jest taka, że relacje polsko-niemieckie miały pewien wpływ na znaczenie Europy. Można odnieść wrażenie, że dla autora nie istniejemy. Z drugiej zaś strony MacGregor nie przemilczał na przykład relacji niemiecko-francuskich.

Niemcy. Zbiorowa Pamięć Narodu naprawdę fascynuje. Autor skupia się na wielu aspektach, o których wielu współczesnych nigdy by nie pomyślało (choć z drugiej strony o wielu też nie mówi). Istnieje dla niego sztuka, rzemiosło, technologia i tym podobne aspekty i to przez ich pryzmat buduje historię państwa niemieckiego. Może nie do końca jednolitą, ale w miarę spójną. Monografia ta – można odnieść wrażenie – odrobinę koloryzuje fakty, a momentami je naciąga, ale zarazem zmusza do myślenia i każdy kto choć odrobinę interesuje się historią wyłapie z niej wiele interesujących elementów, ale również do wielu podejdzie zdroworozsądkowo.

Niemcy. Zbiorowa Pamięć Narodu
Autor: Neil MacGregor
Wydawnictwo: Zysk i S-ka
Gatunek: literatura faktu
Data wydania: 28 maja 2018