Treblinka 43. Bunt w fabryce śmierci – recenzja

Obóz zagłady w Treblince, zwyczajowo zwany Treblinka II, to największy niemiecki obóz na terenie Generalnego Gubernatorstwa. Mimo, że Niemcy zamordowali w nim w czasie przeszło roku prawie milion osób, w chwili obecnej poza rozpoznawalną nazwą, obóz ten w świadomości społeczeństwa jest mało znany. Ten stan rzeczy może odmienić najnowsza książka Michała Wójcika – Treblinka 43. Bunt w fabryce śmierci, która w ostatnim czasie trafiła na półki księgarń za sprawą wydawnictwa Znak Literanova.

Z założenia ten kto trafił do Treblinki, nie wychodził stamtąd żywy. Krematoria w obozie nie nadążyły palić zwłok, a w ziemi już nie było miejsca. Nic więc dziwnego, że zdesperowani ludzie, nie mający już nic do stracenia, postanowili chociaż z godnością odejść z tego świata. 2 sierpnia 1943 roku doszło do buntu osadzonych tu więźniów. Pochłonął on wiele ofiar. Zbiec udało się ponad trzystu, z czego wojnę przeżyło około siedemdziesięciu. To właśnie to wydarzenie, jak podtytuł wskazuje, jest głównym wątkiem najnowszej książki Michała Wojcika.

Autor bardzo szczegółowo przedstawia nie tylko samo wydarzenie, ale opisuje jak do niego doszło. Ukazuje rodzącą się tam konspirację więźniów, jej funkcjonowanie i znaczenie w samym buncie. Przedstawia wydarzenia, po których więźniowie zdobyli broń i szczegółowo opisuje bezpośrednią konfrontację więźniów ze strażnikami. Mimo udanego zrywu śmierć poniosło bardzo wielu więźniów. Zbiec udało się ponad trzystu ludziom, z czego tylko kilkadziesiąt osób dotrwało do końca wojny. W przypadku kilkorga z nich możemy poznać również ich powojenne losy.

Książka Michała Wojcika pokazuje jeden z najmroczniejszych aspektów drugiej wojny światowej i niemieckiej okupacji w Polsce. Mowa tu oczywiście o masowym mordowaniu Polaków, Żydów i innych mniejszości narodowych. Treblinka idealnie wpisuje się w ten „przemysł śmierci”, a autor ukazuje funkcjonowanie tej machiny. Zestawia ze sobą tchórzostwo oprawców i bohaterstwo więźniów. W tym miejscu opętanym złem w najczystszej postaci, wśród oparów śmierci i całkowitej beznadziei,  rodzi się iskra wiary, która szybko przeradza się w płomień trawiący to przeklęte miejsce.

Treblinka 43. Bunt w fabryce śmierci to historia, która przypomina o tragicznym miejscu i śmierci setek  tysięcy osób, ale również ukazuje sprzeciw słabszych wobec siły, która wydawała się nie do zatrzymania. Pokazuje, że czasami najgorsza jest bierność, a nawet najmniejszy sprzeciw może przerodzić się w powstanie przeciw złu.

Treblinka 43. Bunt w fabryce śmierci
Autor: Michał Wójcik
Wydawnictwo: Znak Literanova
Gatunek: Literatura faktu
Data wydania: 30 lipca 2018