„Singerowie: kolejne wygnanie” Maurice Carr. Skrywane szczegóły z życia najsłynniejszej rodziny żydowskich literatów

Premiera 30.09.2021 r. nakładem Fame Art.

„Singerowie: Kolejne wygnanie” to historia chłopca z ubogiej rodziny żydowskich emigrantów, pełna barwnych obrazów międzywojennego Londynu i tamtejszej społeczności żydowskiej, ale też migawek z życia paryskiej bohemy i żydowskich literatów na letnisku w podwarszawskim Świdrze.

Ten chłopiec to Maurice Carr, a matka której poświęcił swoje wspomnienia, to Ester Singer Kreitman, siostra słynnych pisarzy, Izraela Joszuy i Izaaka Baszewisa Singerów. Ester przez wielu uznawana jest za najzdolniejszą z całej rodziny. Miała jednak to „nieszczęście”, że urodziła się kobietą – a te na początku wieku nie mogły robić literackiej kariery na miarę swoich braci czy mężów. Mimo to – częściowo w tajemnicy, pomiędzy innymi zajęciami – pisała genialne książki, przyczyniając się w ten sposób do emancypacji ówczesnych kobiet. Nie bez powodu uchodziła za jedną z pierwszych żydowskich feministek.

„Kolejne wygnanie” to intymny portret pisarki malowany słowami jej syna Maurice’a (Mojszele). To historia niełatwych historii rodzinnych, wzajemnego odrzucenia, gwałtownego przyciągania, frustracji, poczucia winy i braku. To historia dziecka dorastającego w cieniu wojny w obcym kraju, z trudem adaptującego się do nieznanego świata. To historia talentu, który jest zarazem skarbem i przekleństwem, wyobraźni która z jednej strony spycha w szaleństwo, a z drugiej przed nim ratuje. To historia traumy przekazywanej z pokolenia na pokolenie i próby wyzwolenia się z łańcucha nieszczęść. To wreszcie zmagania z żydowską tożsamością w kraju na skraju Holokaustu.

W przedmowie autorstwa córki Maurice’a, aktorki i malarki Hazel Karr czytamy: Nie pamiętam, żeby babka poświęcała mi szczególną uwagę. Nie miała w sobie nic z typowej żydowskiej babci z zaróżowionymi policzkami, która piecze apfelstrudel. Kiedy dziś o tym myślę, dochodzę do wniosku, że musiała mnie uważać za przyczynę życiowej katastrofy, bo poniekąd przeze mnie ojciec poślubił moją matkę. Otóż Ester była przekonana – wiem to z podsłuchanych rozmów rodziców – że syn będzie z nią mieszkał do końca życia i że życie to spędzą wspólnie, siedząc przy stoliku w kuchni i oddając się pisaniu. Dlatego Ester nigdy nie zaakceptowała tragedii, jaką okazało się wtargnięcie mojej matki w ich poukładane życie.

Książka Maurice’a Carra jest ciekawym źródłem wiedzy na temat całej rodziny Singerów. Wielokrotnie na jej kartach pojawiają się wujowie autora, słynni literaci. O Izaaku Baszewisie Singerze czytamy m.in.: W grudniu 1967 roku znowu przelotnie widzę się z wujem – odwiedzam go w jego domu w Nowym Jorku. Dobrze się zestarzał, nie przytył ani trochę. Pamiętam go w Świdrze w wieku 22 lat. Był taki chudy, że aż nierealny. Gdyby nie zimny pot, mógłbym go wziąć za zjawę, taki się wydawał odległy. Dłonie miał takie jak głos – miękkie i bojaźliwie serdeczne, jakby wszyscy wokół byli bestiami, które wydostały się z klatek, bezwzględnymi, jeśli się ich nie uspokoi i nie oswoi. Teraz rude włosy zniknęły z wypukłej czaszki (moja matka mawiała, że Izaak ma taką dużą wypukłość z tyłu głowy, bo kryje się tam drugi mózg), brwi wyblakły i nie są już rude, a twarzy nie rosi pot. Wuj jeszcze bardziej niż kiedyś przypomina zjawę. Miękkim, zwodniczo pieszczotliwym głosem – mówi po angielsku płynnie, z żydowskim, warszawskim akcentem – opowiada mi o swojej obecnej technice pisarskiej. W nocy śni mu się zarys tego, co chce przelać na papier, a rano, gdy siedzi w szlafroku – nie przy zaśmieconym biurku, lecz na kanapie, z notatnikiem opartym na kolanach – wprowadza się w półtrans i słowa napływają same. W tym stanie może bez przeszkód odbierać telefony. Potrafi wchodzić weń i z niego wychodzić na zawołanie.

O Autorze:
Maurice Carr – ur. w 1913 r. w Antwerpii pisarz, eseista, tłumacz i dziennikarz, syn Ester Singer Kreitman, siostry pisarzy Izraela Joszuy i Isaaka Baszewisa Singerów. Paryski korespondent Agencji Reutera oraz redaktor naczelny Izrael Magazine. Jako dziennikarz pracował dla BBC, Daily Telegraph, The Jerusalem Post, Maariv, Haaretz, Commentary Magazine. Zmarł w 2003 r. w Paryżu.

Do tej pory nakładem Fame Art ukazały się następujące książki autorstwa rodziny Singerów:

Ester Kreitman Singer: Rodowód, Taniec demonów oraz Brylanty
Izrael Joszua Singer: Perły, Na obcej ziemi