Thomas Harris. Hannibal. Po drugiej stronie maski – recenzja

Gdzieś w niedostępnych lasach Litwy, w czasie srogiej zimy dwoje małych dzieci, Hannibal i Misza, przetrzymywanych jest przez bandę litewskich szabrowników. Gdy dziewczynka zostaje zamordowana i zjedzona na oczach starszego brata, w jego wnętrzu dokonuje się przemiana. Misza nie jest jedyną osoba, która w tym czasie i miejscu umarła. Umiera także Hannibal. Ta śmierć nie jest końcem, a początkiem. To narodziny potwora, czystego zła obleczonego w ludzką skórę. Ludzie, którzy zamordowali wtedy Miszę, nie zdawali sobie jednak sprawy, że los jeszcze raz skrzyżuje ich drogi z dzieckiem z leśnej chaty.

Hannibal Lecter to postać stworzona przez Thomasa Harrisa na potrzeby jego kryminalnych powieści. Dziś to jednen z najbardziej przerażających bohaterów w historii literatury. Kreaowany na kanibala Lecter wywołuje strach, ale potrafi także intrygować i wzbudzać sympatię. W pierwszych trzech częściach postać dra Lectera owiana była tajemnicą. Czytelnik znał zaledwie strzępki informacji z jego przeszłości, co paradoksalnie czyniło go jeszcze bardziej interesującą postacią. Na fali sukcesu trylogii Harris postanowił kontynuować wątek bohatera, tym razem jednak ukazując lata jego młodości. Poznajemy jego fascynacje i lęki, zamiłowanie sztuki i nauki oraz poświęcenie najbliższym i słabszym, a także nienawiść do wrogów i pałającą w jego wnętrzu chęć zemsty. Wszystko to obleczone zostaje w symbolikę dalekiego wschodu i kodeks samurajski.

Hannibal. Po Drugiej stronie Maski stanowi genezę powstania potwora, który przez prawie pół wieku mordował i spożywał swoje ofiary nie podejrzewany przez nikogo. Harris odsłania przed czytelnikami narodziny geniusza zbrodni i zła w najczystszej postaci. Lecter urodził się na Litwie. Poznajemy go jako ośmioletniego chłopca, którego beztroskie dzieciństwo zakłóca wojna. Traci rodzinę i bliskich. Te traumatyczne przeżycia związane z wojną, stratą rodziców i oczywiście śmiercią siostry, powodują wyparcie z jego pamięci tych brutalnych momentów. Gdy demony z przeszłości zaczynają dawać o sobie znać, Hannibal poprzysięga zemstę. Niestety vendetta, którą przygotowuje młody Lecter, jest o poziom słabsza od jego późniejszych (literacko wcześniejszych) dokonań i brak jej zwyczajnie polotu. Wszystko odbywa się jak z automatu, trąca schematem i bywa przewidywalne.

Harris chciał przeprowadzić swojego rodzaju analizę umysłu potwora, niestety obdarcie tej postaci z tajemnicy przynosi efekt odwrotny od zamierzonego. Po poznaniu wszystkich szczegółów z dzieciństwa Hannibala, szczególnie tych najbardziej dramatycznych, postać ta zaczyna wzbudzać litość, a nie strach i fascynację jak to było w przypadku trzech pierwszych części. Historia ta, mimo że ciekawa i płynnie poprowadzona, nie jest do końca przekonywująca, a przede wszystkim jest smutna, co nie idzie w parze z naturą Hannibala. Szczególnie, że po ucieczce z rąk swoich oprawców, młody Hannibal bronił słabszych przed przemocą ze strony innych, a później jego agresja skierowana była w stronę oprawców Miszy. Harris tak naprawdę nie przedstawia przekonywujących motywów jego późniejszej przemocy i kanibalizmu, a to co według autora skłoniło bohatera do tego typu zachowań, tak naprawdę powinno dać efekt przeciwny.

Trzeba przyznać, że Thomas Harris na kartach swoich trzech powieści stworzył antagonistę idealnego. Króla potworów, perwersyjnego i zmysłowego, który przez wiele lat rozpalał wyobraźnię czytelników. Niestety aura tajemniczości, która w tym czasie narosła wokół tej postaci, prysła wraz z pojawieniem się czwartej powieści i próbą ukazania początków zła. Mimo porządnego warsztatu autora i jego umiejętności, powieść Hannibal. Początek nie robi już takiego wrażenia jak poprzedniczki i jest przykładem na to, że nie powinno się robić nic na siłę.

Hannibal. Po drugiej stronie maski
Autor: Thomas Harris
Cykl: Hannibal Lecter tom 4
Wydawnictwo: Sonia Draga
Gatunek: thriller
Data wydania: 24 lipca 2019