Kristina Sabaliauskaitė „Silva Rerum II” – recenzja

Silva Rerum to rodzinna księga, rodzaj pamiętnika litewskiej rodziny Narwojszów. Jest to swojego rodzaju strażnik, strzegący pamięci o ludziach i wydarzeniach ukazanych przez pryzmat osiemnastowiecznej Litwy i wielokulturowego Wilna. Jest to również obraz pewnej epoki, wspólnej dla Polaków i Litwinów, naznaczonej wielką wojną północną.

Silva Rerum II to również bezpośrednia kontynuacja historii, za którą litewska autorka, Kristina Sabaliauskaitė, nominowana została do nagrody Angelusa. Wszyscy, ci którzy zakochali się w tej niesamowitej opowieści, mogą ponownie przenieść się do tamtych czasów i śledzić dalsze losy rodziny Narwojszów.

Akcja tomu drugiego rozgrywa się w latach 1707 – 1710. Wojna, plaga, głód – takimi tragediami nakreślone są tamte czasy. Bieda zestawiona zostaje z przesadnym luksusem, rodząc kujący w oczy dysonans społeczny. Po kraju rozlewają się dwie plagi. Jedną są szwedzcy żołdacy, plądrujący każde napotkane miasto i wieś. Tragedia nie omija również Wilna, które dopiero co podniosło się po kozackiej grabieży. Jakby tego było mało, pojawia się kolejna plaga, która zbiera żniwo ponad dwudziestu tysięcy ofiar. Na tle tych tragicznych wydarzeń śledzimy losy rotmistrz Jana Izydora Narwojsza, który zarządza zrujnowaną twierdzą Radziwiłłów, rozpijając i szantażując kompanów Moskali, oraz Anny Katarzyny, która chroni się w starym dworze w Milkontach. Jeszcze nie wie, jakie piekło zgotują jej tutaj własne namiętności.

Wszystkie wydarzenia poznajemy z perspektywy osoby trzeciej. Nie ma tu dialogów, które zastąpione są przez wiele niesamowitych opisów. Nawet na moment, styl ten się jednak nie nudzi. Autorka w rewelacyjny sposób łączy bowiem ze sobą losy postaci, jak i ukazywanie dramatycznych momentów oraz punktów zwrotnych. Przykładem tego może być opis początków zarazy i historia chorego szczura, którego przypadek ocalił od śmierci, co w perspektywie było tragicznym momentem dla okolicznej ludności.

Silva Rerum II jest to opowieść pełna dramatycznych wydarzeń, lecz całkowicie pozbawiona elementu akcji połączonej z przygodą. Wojna i bitwy są tylko tłem. Są niejako wypadkową ludzkich działań, nakreślają decyzje człowieka, ale nie są istotą opowieści. Najważniejsze są tu losy postaci, które autorka kreśli na kartach swojej powieści.

Silva Rerum II to przede wszystkim angażująca historia. Spokojne, ale barwne opisy pozwalają poczuć klimat osiemnastowiecznego Wilna a wyraziści bohaterowie i ich dramatyczne losy sprawiają, że bardzo łatwo się z tymi postaciami identyfikować. Litewska opowieść, szybko staje się wspólną polsko-litewską historią, która nie dzieli a łączy.

Silva Rerum II
Autorka: Kristina Sabaliauskaitė
Wydawnictwo: Wydawnictwo Literackie
Gatunek: literatura współczesna, powieść historyczna
Data wydania: 19 września 2018

 

 

 

ZA EGZEMPLARZ DO RECENZJI DZIĘKUJEMY: