Peter Høeg. Efekt Susan – recenzja

Peter Høeg to jeden z najbardziej znanych w swoim kraju duńskich pisarzy. W języku polskim ukazało się dotychczas 5 jego książek. Jest on autorem wszechstronnym. Na swoim koncie ma poradnik, powieści z gatunku literatury pięknej, a także kryminał. Do tej ostatniej kategorii zaliczana jest książka Efekt Susan – najnowsza publikacja Wydawnictwa Zysk i S-ka.

Dar, który może być wybawieniem

Główną bohaterką książki jest duńska fizyczka teoretyczna, Susan Svendsen. Kiedy ją poznajemy, kobieta znajduje się w bardzo trudnej sytuacji. Wspólny wyjazd do Indii zakończył się dla niej, a także jej męża oraz dzieci postawieniem zarzutów karnych i wizją długoletniego więzienia. Groźba pozbawienia wolności jest nie tylko realna, ale i bardzo prawdopodobna. W tej sytuacji z rodziną Svendsen kontaktuje się tajemniczy Thorkild Hegn. Zapewnia on, że jest w stanie skłonić indyjskie władze do wycofania wszelkich zarzutów. Wystarczy tylko, że Susan coś dla niego zrobi. Kobieta posiada niezwykły talent, który pozwala jej oddziaływać na otaczające ją osoby. Tytułowy efekt Susan sprawia, że ludzie otwierają się w jej obecności i stają się całkowicie szczerzy, wręcz wylewni. Hegn chce tylko, by kobieta korzystając ze swojej niezwykłej umiejętności zdobyła listę członków oraz ostatni raport tajemniczej Komisji Przyszłości.

Z deszczu pod rynnę

Mało kto z dorosłych wierzy we wróżki chrzestne, które ratują z opresji i spełniają życzenia, niczego w zamian nie oczekując. Często też, nawet jeśli nowoprzybyły sprzymierzeniec zdradza czego chce, ostatecznie okazuje się, że jest to część prawdy. Nie inaczej jest w tej sytuacji. Oczywiście Susan zgadza się na propozycję. Korzystając z pomocy męża oraz nastoletnich dzieci z determinacją dąży do wypełnienia swojej części umowy. Sytuacja jednak komplikuje się, gdy ma miejsce zamach na jej życie, a kolejne osoby, z którymi rozmawia, zaczynają ginąć. Rodzina Svendsenów znów jest w śmiertelnym zagrożeniu. Ktoś próbuje sprawić, by tajemnica Komisji Przyszłości nie ujrzała światła dziennego i nie przebiera w środkach, by ten cel osiągnąć.

Oryginalny świat rodziny Svendsenów

Efekt Susan to książka bardzo specyficzna. Fabuła wypełniona jest naukowym spojrzeniem głównej bohaterki i na niej przede wszystkim się skupia. Postrzega ona rzeczywistość zupełnie inaczej niż większość ludzi – w sposób analityczny, głównie naukowy. Susan jest pragmatyczna, zdeterminowana, ale i nieprzewidywalna. Jej stosunki z mężem oraz dziećmi są dalekie od klasycznego modelu relacji rodzinnych. Z jednej strony wykazują się oni nadzwyczajną szczerością i prostolinijnością, z drugiej jednak pod powierzchnią znajduje się wiele niewyjaśnionych kwestii, żalu oraz trudności w nawiązaniu bliskiego kontaktu. Mimo to, w sytuacji zagrożenia, kobieta zamienia się w lwicę, walczącą o bezpieczeństwo swojej rodziny. Bohaterowie książki są postaciami bardzo różnymi. Czytelnik może się wręcz czasem zastanawiać jakim sposobem takie indywidua tworzą rodzinę. Autor nie daje nam w pełni poznać męża ani dzieci Susan, raczej pobieżnie przybliżając ich cechy osobowości.

Kryminał czy coś więcej?

Opis wydawcy wzbudza w czytelniku wrażenie, że Efekt Susan to porywający, trzymający w napięciu kryminał. Muszę przyznać, że nie do końca mogę to potwierdzić. Fabuła książki rozkręca się dość powoli. Pierwsze rozdziały pozwalają poznać bohaterów, ale też niezupełnie. Ma się wrażenie, że coś wciąż jest niedopowiedziane, jakby Susan wiedziała, że jest obserwowana i nie chciała się odsłonić. Historia będąca osią fabuły momentami schodzi na dalszy plan, w obliczu sentymentalnej podróży głównej bohaterki. Wielokrotnie wraca ona wspomnieniami do chwil z przeszłości. Końcówka książki zdecydowanie nabiera tempa, a ostatnie rozdziały są wręcz dynamiczne i pełne akcji. Efekt Susan niewątpliwie jest kryminałem, jednak zahacza nieco o literaturę społeczno–obyczajową. Można przez jej pryzmat spojrzeć krytycznie na społeczeństwo, do którego należymy. Uwypuklone zostają błędy jakie popełniamy, a czytelnik zaczyna zadawać sobie pytanie do czego takie, a nie inne działania nas doprowadzą.

Czy Efekt Susan działa na czytelników?

Książka Petera Høega nie przypadnie do gustu każdemu. Niewątpliwie jej zamysł był niezwykle interesujący, czy jednak autor osiągnął to do czego zmierzał? Nie jestem do końca przekonana. Efekt Susan poleciłabym raczej czytelnikom, którym niestraszna jest gęsta atmosfera niejasnej intrygi, przeplatana krytycznymi uwagami na temat społeczeństwa XXI wieku.

Efekt Susan
Autor: Peter Høeg
Tłumaczenie: Elżbieta Frątczak – Nowotny
Gatunek: kryminał, sensacja, thriller
Wydawnictwo: Zysk i S-ka
Data wydania: 17 września 2019

 

 

 

p>