Dwa Powstania. Bitwa o Lwów 1918

Lwów to miasto, które od wieków należało do Polski. Dopiero układ jałtański zmienił ten stan rzeczy. Miasto stało się częścią Związku Socjalistycznych Republik Sowieckich, a po jego rozpadzie częścią nowo powstałej Ukrainy. W roku 1918 po 123 latach zaborów Polska odzyskała niepodległość i Lwów ponownie został włączony w granice Polski. Sprawa jednak nie była taka prosta, o czym pisze historyk Damian K. Markowski w swojej książce Dwa Powstania. Bitwa o Lwów 1918, wydanej nakładem Wydawnictwa Literackiego.

Historyk rozpoczyna ukazanie tamtych wydarzeń od krótkiego wprowadzenia. Opowiada, co skłoniło go do pochylenia się nad tytułowymi powstaniami. Wspomina o upadku monarchii Habsburgów i dążeniach do niepodległości Polaków i Ukraińców. Dwa powstania przeciwko monarchii szybko przerodziły się w najbardziej zażartą i krwawą bitwę w dziejach relacji polsko-ukraińskich. Co ciekawe autor przedstawia wydarzenia z perspektywy obu walczących stron, co daje całkiem inny punkt widzenia na wiele wydarzeń.

Autor bardzo szczegółowo opisuje przebieg walk. Dokładnie odtwarza losy konfliktu opierając się na niewykorzystywanych dotąd materiałach z archiwów polskich i ukraińskich. Dzień po dniu przedstawia wydarzenia i zwroty w przebiegu walk, aż do ostatecznego rozbicia ukraińskiej armii.

Zrywa również z mitem wspaniałego i pełnego poświęceń zrywu. Nie zaprzecza pewnym wydarzeniom i poświęceniom jednostek, ale pisze głównie o krwawej wojnie, w której śmierć poniosło tysiące ludzi. Każda zaś ze stron ma na swoich rękach krew niewinnych. W tym przypadku właśnie losy ludności cywilnej w tamtych wydarzeniach odegrały znaczącą rolę.

Autor poświęca też osobny rozdział konfliktowi polsko-ukraińskiemu dotyczący pamięci o tamtych wydarzeniach i o osobach przelewających w tamtym czasie krew dla niepodległości. Zestawia to z okresami w naszej historii. Dwudziestolecie Międzywojenne to rozkwit kultu bohaterów. Okres niemieckiej i sowieckiej okupacji oraz lata Polski Ludowej to z kolei całkowite zniszczenie tej wizji. Potem przychodzą czasy przemian ustrojowych i powrót do wspominania bohaterów. Niestety wiele z tych wydarzeń, w tym ludobójstwo na Wołyniu, sprawia że debata polsko-ukraińska jest bardzo trudna.

Dwa Powstania. Bitwa o Lwów 1918 to szczegółowa i zniuansowana publikacja, która pozwala dokładnie poznać kawał naszej historii. Autor zachęca by spojrzeć na wydarzenia sprzed stu lat, kiedy to nasi przodkowie przelewali swoją krew, aby miasto, które od wieków było polskie, polskie pozostało. Wtedy się to udało, choć późniejsze lata przyniosły jeszcze krwawsze wydarzenia i ostatecznie całkowitą utratę tego wspaniałego, wręcz magicznego miasta na rzecz najpierw ZSRR, a później powstającej Ukrainy.

Dwa Powstania. Bitwa o Lwów 1918
Autor: Damian Markowski
Wydawnictwo: Wydawnictwo Literackie
Gatunek: literatura faktu, historia
Data wydania: 22 lutego 2019

 

ZA EGZEMPLARZ DO RECENZJI DZIĘKUJEMY: