Rewolucja Kulturalna. Frank Dikötter – recenzja

Rewolucja Kulturalna Franka Diköttera to kolejna historia przedstawiająca przemiany polityczne w Chinach. Po gospodarczej klęsce Wielkiego Skoku Naprzód i związanego z nim wielkiego głodu, który w latach 1958 – 1962 kosztował życie milionów ludzi, Mao postanawia ratować swoją zagrożoną pozycje i pozbyć się wrogów. Właśnie te wydarzenia ukazuje historyk specjalizujący się w dziejach współczesnych Chin.

Oficjalnym celem Rewolucji Kulturalnej było oczyszczenie kraju z elementów burżuazyjnych i kapitalistycznych, które według Mao stanowiły zagrożenie dla komunistycznej rewolucji. W praktyce przewodniczący urządził czystkę, która miała wytępić jego współpracowników, którzy postanowili przeciw niemu wystąpić. Litości nie było dla nikogo, nawet dla wieloletnich współpracowników i towarzyszy.

Rewolucja Kulturalna. Historia narodu 1962 – 1976 opisuje ciemne karty najnowszej historii Chin na podstawie setek dotąd niepublikowanych i niejawnych dokumentów partii. Od tajnych raportów policyjnych po niefortunne wersje przemówień przywódczych. Frank Dikötter wykorzystuje to bogactwo materiału, aby podważyć obraz pełnej zgodności, który często ma charakteryzować ostatnie lata ery Mao. Po tym, jak sama armia padła ofiarą rewolucji, zwykli ludzie wykorzystali polityczny chaos, aby wskrzesić rynek i wydrążyć ideologię partii. Krótko mówiąc, pochowali Maoizm. Pokazując, w jaki sposób reforma gospodarcza od dołu była niezamierzoną konsekwencją dekady brutalnych czystek i zakorzenionego strachu, Rewolucja Kulturalna ukazała najbardziej burzliwą erę Chin w zupełnie nowym świetle.

Termin „Historia Narodu” zwykle oznacza rewizjonistyczną historię wydarzeń, ale Dikötter interpretuje to jako historię społeczną i polityczną. Dikötter kontynuuje ciągły trend w naukowym myśleniu – twierdzi, że Mao był pod wpływem stalinowskich programów katastroficznego rozwoju przemysłowego i kolektywizacji rolnictwa, i że jego polityczne manewry były próbami powstrzymania kolejnego Chruszczowa od zatarcia jego spuścizny, jako że Chruszczow potępił zbrodnie Stalina w 1956 roku.

Książka Diköttera ukazuje cztery etapu Rewolucji Kulturalnej. Od 1962 do 1966 roku, charakteryzowały się mocą Mao, która przywróciła władzę po katastrofie Wielkiego Skoku. W latach 1966 do 1968 r., wraz z utworzeniem „Czerwonej Gwardii”, zorganizowane grupy studenckie potępiały i biły swoich nauczycieli i lokalnych urzędników partyjnych. Szukały i niszczyły ikony dawnych społeczeństw „feudalnych” i „kapitalistycznych”. Potem nastąpiły Czarne Lata 1968-1971, kiedy to wszyscy ci studenci i grupy milicyjne zostały zesłane na wieś, rzekomo aby uczyć się od chłopów i poprawić produkcję rolniczą. Po tych okresach konwulsji nastąpiły Szare Lata od 1971 do 1976. Skoncentrowanie się na przemyśle ciężkim i produktach wojskowych, takich jak Związek Radziecki, doprowadziło do spadku produkcji dóbr konsumpcyjnych.

Rewolucja Kulturalna to książka, która kontynuuje przedstawianie współczesnych Chin przez pryzmat Rewolucji Kulturalnej. Jest świetnie napisana i pozwala poczuć epokę burzliwych zmian. Ukazuje jej przyczyny i skutki. Przedstawia tragedię nie tylko jednostki, ale całego społeczeństwa, które w czasie historycznych i politycznych zawirowań stało się miejscem utrzymania władzy za wszelką cenę. Najwyższą cenę, której nie powinno zapłacić.

Rewolucja Kulturalna. Historia Narodu 1962 – 1976
Autor: Frank Dikötter
Wydawnictwo: Czarne
Gatunek: literatura faktu, historia
Data wydania: 8 sierpnia 2018

 

 

Za materiał do recenzji dziękujemy Wydawnictwu Czarne

 

 

 

CHCESZ WIĘCEJ RECENZJI NAJNOWSZYCH KSIĄŻEK? POLUB TĘ STRONĘ: