Recenzja komiksu „Spodouści”

„Perszing”, „Ceber”, „Karateka” czy „Carrington” to pseudonimy mafiosów z polskiego gangsterskiego światka. O niektórych z nich przynajmniej słyszeli wszyscy, w końcu swojego czasu każdy z nich dostawał pięć minut w ogólnopolskich mediach. Teraz z kolei Judyta Sosna i Igor Jarek poświęcają im po pięć stron w swoim komiksie Spodouści.

Nie jest to tradycyjny komiks lecz właściwie zbiór monologów pisanych z poetyckim wdziękiem, uzupełnianych sugestywnymi, mrocznymi ilustracjami. Jarek oddaje głos swoim bohaterom, martwym już lub zaginionym gangsterom – tym postawionym wyżej i zwykłym bandytom, ludziom pociągającym za sznurki i tym, którzy jedynie wykonywali polecenia. Wszystkich ich łączy jedno – tragiczny finał.

Autor w krótkich, prostych wypowiedziach przedstawia bardziej lub mniej trzymające się faktów losy poszczególnych „łotrów”. Oprócz wymienionej na początku czwórki są tu również m.in. Ireneusz P. „Barabasz”, Bożena T. czy tak zwani Chłopcy z Żabiej. Opowiadają kim byli za życia, jakich nielegalnych czynów się dopuszczali i jak skończyli. Zważywszy na to, że losy niektórych z nich nie zostały do dziś wyjaśnione, Jarek pozwala sobie na pewne dopowiedzenia, ale sam przyznaje we wstępie, że historie mają charakter interpretacji.

Jest w nich sporo czarnego humoru i dramatyzmu, a przede wszystkim oddanie głosu samym zainteresowanym, przez co – chciał nie chciał – literackie wersje niektórych z nich zdarza się czytelnikowi nawet obdarzyć sympatią. A jeśli otrzymali zaledwie kilka linijek i garść ilustracji, to tym większe uznanie dla autorów. Cały komiks utrzymany jest w czarnej tonacji, a poszczególne kadry operują przede wszystkim kontrastującymi plamami barwnymi, co wizualnie sprawia niezłe wrażenie. Ale też świetnie czyta się same teksty Jarka, które w tej prostej i brutalnej wręcz niekiedy wypowiedzi mają też wyraźną nutę poezji.

Spoduści Judyty Sosny i Igora Jarka to popkulturowa wariacja na temat polskiego gangsterskiego świata i jego głównych bohaterów – tych o których stało się głośno za sprawą ich nieszczęśliwego końca. Zmarli przychodzą, by przy szklaneczce podłego trunku opowiedzieć o swoim życiu, a autor przydaje pseudonimom człowieczeństwa. Mocna, brudna rzecz z klimatem, który dobrze znać jedynie z kart Spodoustych.

Spodouści
Autor: Igor Jarek
Ilustracje: Judyta Sosna
Wydawnictwo: Kultura Gniewu
Premiera: 6 lipca 2018